Былы палітзняволены Юрась Зянковіч праходзіць у ЗША праграму рэабілітацыі, каб аднавіцца пасля лукашэнкаўскага палону. Ён расказаў «Нашай Ніве», хто заманіў яго ў Маскву, ці былі гарантыі ад Вольгі Карач, а таксама раскрыў таямніцу — дзе правёў апошнія месяцы ў Беларусі.
— Вы сапраўды верылі ў тое, што незнаёмыя вам сілавікі гатовыя скінуць Лукашэнку і хочуць паставіць менавіта вас на чале Беларусі? Як атрымалася, што вы трапілі ў гэту дзіўную змову?
— Пераварот збіраўся рабіць не я — мяне папрасіў падпалкоўнік Іван Жураўскі, у той час афіцэр Генеральнага штаба (ён быў укаранёным у шэрагі «змоўшчыкаў» сілавіком і асноўным сведкам па справе, якога дапытвалі ў судзе за зачыненымі дзвярыма — НН), падрыхтаваць план трансфармацыі краіны і пераходу да дэмакратыі. Менавіта стварэнне гэтага плана было пастаўлена ў віну мне, Аляксандру Фядуце і Рыгору Кастусёву. Дэталі гэтага плана я апублікую пазней. За сам ваенны пераварот адказваў Жураўскі — гэта была ягоная ідэя, а мы ў вайсковыя планы не ўмешваліся.
Мы ж не ідыёты — мы разумелі, што ў вайсковых пытаннях ніхто з нас не разбіраецца.
— Гучалі словы, якія сталі мемам — быццам вы паляцелі ў Маскву «пад гарантыі Вольгі Карач». Ці сапраўды гэта так?
— У Маскву я ляцеў для сустрэчы з Жураўскім, а таксама для сустрэчы ва ўсерасійскім Фондзе міра. Я на той час удзельнічаў у кансультацыях грамадзянскіх супольнасцяў Расіі і Украіны па пошуку міра на Данбасе.
Вольга была ні прычым: я быў упэўнены, што, улічваючы маю ролю ў міратворчым працэсе на Данбасе, я — недатыкальная асоба для расіян.
Тым больш мае расійскія партнёры пацвярджалі гэта. А яны дзейнічалі па ўпаўнаважанні [прэс-сакратаркі МЗС Расіі] Марыі Захаравай. Тое, што Пуцін у той час ужо планаваў вайну, мне нават у кашмарным сне не магло прыйсці ў галаву. А аказалася, што мір яму ўжо не быў патрэбны, як і людзі, якія спрабавалі той мір шукаць.
— Вы пайшлі на здзелку са следствам, але ў выніку атрымалі столькі ж, колькі і астатнія. Ці не шкадуеце, што абралі такую стратэгію?
— Пайсці на здзелку мяне доўга ўгаворвалі следчыя. Я разумеў, што яна хутчэй за ўсё нічога не дасць. Але і згубіць я нічога не мог: або выйграваў, або заставаўся пры сваіх. Таму я яе падпісаў ужо ў самым канцы следства.
Цікава, што я на судзе віну прызнаў цалкам, Фядута — часткова, Кастусёў не прызнаў зусім, а атрымалі мы ўсе аднолькава.
То бок прызнанне-непрызнанне ўвогуле ні на што не ўплывала.
— Якімі былі вашы апошнія месяцы ў Беларусі? Вы ж былі ўжо не ў СІЗА? А дзе, у гатэлі?
— Сёлета з 3 студзеня да 30 красавіка я знаходзіўся ў «амерыканцы», камера № 4. Іншая справа, што мае суседзі па камеры ўсе атрымлівалі вельмі добрыя перадачы. КДБ адкормліваў мяне (гэта лёгка чыталася ўсімі) за кошт іншых вязняў.
Я не атрымліваў перадачы з 2023 года. Першы і апошні ліст па пошце я атрымаў у жніўні 2021 года. А тэлефонных званкоў мне не далі ніводнага за ўвесь час.